Technologische ontwikkelingen en de adoptie in het onderwijs lopen niet synchroon natuurlijk. Veelal is het beeld dat de jonge generatie sneller toegang vindt tot en gebruik maakt van de mogelijkheden die deze ontwikkelingen bieden. Mensen die zich de laatste jaren verdiept hebben in deze ontwikkelingen en de ontwikkeling van de nieuwe generatie kennen de aanduiding generatie Einstein ongetwijfeld.
Neem als voorbeeld het toenemende gebruik van sociale media. Ooit begonnen in de tijd van MSN (of eigenlijk al daarvoor) en het meer algemeen geaccepteerd gebruik van chat als communicatie middel. Nu uitgegroeid naar hele platformen (of tools die samen een platform kunnen vormen naar behoefte), waarbinnen diverse communicatie middelen de moderene 'sociale' mens elkaar kunnen vinden.
Elkaar vinden. Dat is wel de kern van deze sociale media. Elkaar en dat wat ons op dat moment interesseerd. Of dat nu is voor onze hobby of voor ons werk. Nog een grens die lijkt te vervagen, werk ik nu (schrijven van een blog thuis op het terras in de zon) of zit ik op thuis op het terras in de zon (en schrijf een blog)?
Het beeld dat ik de laatste jaren heb ontwikkeld bij de jonge generatie is dat het gebruik van de sociale media hoog is. Kijk maar eens naar het aantal contacten dat deze jongeren 'onderhouden' in hun Hyves netwerk (16 jaar en een paar honderd contacten is heel normaal). Email zo roepen wij professionals, specialisten in deze ontwikkelingen is iets uit de voorgaande eeuw en jongeren gebruiken het niet meer.
Het beeld wat ik hier schets is vrij algemeen. Zijn deze ontwikkelingen dan ook terug te vinden in het onderwijs waar deze jongeren onderdeel van uit maken? Anders gezegd: Scholen en instellingen zijn onderdeel van een groter geheel. Dat groter geheel omvat voor de jongeren zelf nadrukkelijk ook hun privé. Waar de grenzen tussen werk en privé vervagen, geldt dit voor onderwijs en privé ook. Ontwikkelingen als de brede school en discussies om ook 3 jarige al te laten starten met hun kleutercarriere (naar een nieuwe kleuter periode) geven aan dat deze ontwikkeling doorzet.
Bij onze zuiderburen is het al heel gebruikelijk om vroegtijdig kleuters te ontwikkelen.
Ik stuite op een onderzoek dat in België is gedaan naar sociale netwerken en onderwijs, dat in december 2009 is uitgevoerd. De resultaten van 1 maart 2010 (meer dan 900 reacties via digitale kanalen) zijn door Bram Faem in een presentatie gepubliceerd. Het onderzoek probeert een beeld te krijgen bij de vraag hoe het onderwijs staat tegenover het gebruik van sociale netwerken. Maken docenten daar bewust geen gebruik van, of passen ze deze bewust wel toe om de mogelijkheden van het onderwijs te verrijken?
België heeft te maken gehad met een aantal maatschappelijke incidenten. Vriendschappelijke relaties tussen docenten en leerlingen zijn een taboe en onethisch. Het onderzoek maakt niet duidelijk welke invloed dat de angst die hieruit voortkomt heeft op het inzetten en uitbuiten van de mogelijkheden. Wel doen de resultaten vermoeden dat deze maatschappelijke incidenten hierop van invloed zijn. Niet geheel onverstandig is er voor gekozen om nadrukkelijk geheel anoniem met de resultaten om te gaan.
De groep van respondenten die aangeeft zich bewust niet in sociale netwerken te begeven is 34%! Bijna 80% voegt nooit huidige leerlingen toe. Daarmee is de adoptie binnen deze groep van deelnemers nagenoeg nihil te noemen. Pas als de leerling afstudeert accepteerd 46% van de docenten deze alumni in hun sociaal netwerk. Tot zover de angst die regeert.
Aan de positieve zijde van het onderzoek, de vraag of een sociaal netwerk kansen biedt in het onderwijs, ontstaat het beeld over de mogelijkheden die door het onderzochte lerarencorps worden onderkend. 7% geeft aan nut te zien en het ook als dusdanig in te zetten, terwijl nog een 56% aangeeft wel nut te zien, maar het niet in te zetten. Dat biedt perspectief zou je zeggen.
Het onderzoek bekijkt vervolgens nog of het stellen van regels verandering in het gebruik zou veroorzaken. Van deze groep van respondenten geeft 41% aan dat regels gewend zijn. Frapant is dat vervolgens van die scholen waar wel regels ingesteld zijn, een lager percentage sociale netwerken gebruikt of inzet. Je vraagt je dan ook direct af wat deze richtlijnen proberen te reguleren.
In de samenvatting van de Conferentie onderwijsvernieuwing en ICT die Mark Timmermans publiceerde in zijn blog merk ik op dat ook bij ons in Nederland 'maatregelen' getroffen worden om de risico's van sociale media te beperken. 'Gebruik van Social Media tools is nog vaak “verboden” binnen onderwijsinstellingen. Veiligheid boven alles maakt de adoptie van deze middelen niet waarschijnlijk.
In de samenvatting wordt overigens ook aangegeven dat de Generatie Einstein niet bestaat. Nu ben ik wel heel erg benieuwd naar de achtergrond waarop deze stelling is geponeerd. Wat ik niet helemaal (helemaal niet) kan plaatsen is de stelling 'Studenten hebben niet zoveel met Social Media. Docenten kunnen hun onderwijs wel efficiënter maken met Social Media'. Feit is dat vooral jongeren veel gebruik maken van deze middelen. Feit ook is dat de adoptie in het onderwijs domein nog niet heel hoog is, mede door de angst voor misbruik. Mag ik daar dan uit afleiden dat het begrip van het onderwijs domein als het gaat om het gebruik niet heel hoog is? Immers docenten en leerlingen bewegen zich niet in dezelfde sociale netwerken. Het tweede deel van de stelling heeft een parallel naar het onderzoek uit België en stemt me hoopvol.
Zelf sta ik vrij liberaal tegenover het reguleren van sociale netwerken, in het onderwijs en zeker in het bedrijfsleven. Naar mijn mening leidt dit tot bestrijding van het symptoom, niet de oorzaak. Beïnvloeding van gedrag en ontwikkeling van maatschappelijk begrip bereik je met transparantie, niet met strenge regels waarmee excessen onder de radar verdwijnen.
No comments:
Post a Comment